Buch, czyli książka – dyskusyjny klub online poświęcony literaturze niemieckojęzycznej

Dora razem ze swoim psem Płaszczką przeprowadziła się na wieś. Koniecznie chciała wyrwać się z miasta, choć wcale nie wiedziała, przed czym właściwie ucieka. Metropolia, lockdown, stresująca praca, nadgorliwy chłopak, a do tego Donald Trump, brexit i prawicowy populizm – kiedy to wszystko aż tak się pogmatwało?

Kobieta ma świadomość, że Bracken, niewielka wioska na brandenburskim pustkowiu, nie jest idyllą, o której marzy niejeden mieszczuch. Wszyscy przestrzegali ją przed wyjazdem na prowincję. A mimo to osiadła w starym domu na zapuszczonej działce, mając za sąsiada łysola, który rozbudza uprzedzenia. Potem jednak dzieją się rzeczy, które wstrząsają światopoglądem Dory. Spotyka ludzi, którzy nie pasują do żadnego z utartych schematów, i staje przed wyzwaniem domagającym się odpowiedzi na pytanie, co tak naprawdę liczy się w życiu.

Akcja powieści „Wszystko na darmo” rozgrywa się w miasteczku na terenie Prus Wschodnich. Jest początek roku 1945, tuż przed wysiedleniem niemieckiej ludności cywilnej. W książce poznajemy losy rodziny von Globig – ciotki, Kathariny oraz jej 12-letniego syna Petera, a także pozostałych mieszkańców Mitkau – pastora, burmistrza, doktora Wagnera czy nadzorcę osiedla Dryglaskiego. Mimo toczącej się wojny w dworku Georgenhof życie upływa spokojnie. Wszystko się zmienia, gdy do posiadłości przybywają niespodziewani goście, uciekający przed Armią Czerwoną.

Książka wyróżnia się charakterystycznym stylem autora. Informacje są przekazywane bez emocji, często w ironiczny sposób. Kempowski przedstawia losy głównych bohaterów, bez oceny ich zachowań. Powieść ukazała się w 2006 roku i została uznana zarówno przez niemiecką, jak i anglojęzyczną krytykę za dzieło wybitne. To ostatnia książka autora, który zmarł w 2007 roku.

W swojej autobiograficznej książce „Śmierć przychodzi nawet latem” Bánk tworzy silny kontrast między piękną letnią aurą a przytłaczającym widmem śmierci, które wisi nad jej rodziną. To intymna i pełna smutku opowieść, w której pisarka wraca do wspomnień z dzieciństwa i maluje słowami relację z ukochanym ojcem, będącym już u kresu swojego życia. Nowotwór odciska na nim coraz silniejsze piętno.

Autorka opowiada o ostatnich miesiącach życia taty i przygotowaniach do jego odejścia. Wskazuje, jak poradziła sobie z tym niesamowicie ciężkim przeżyciem. To cenna lekcja dla każdego, bo umieranie stanowi naturalną część cyklu życia. Przejście przez żałobę i pokonanie pustki, jaką pozostawia po sobie ukochana osoba, jest trudne, ale konieczne, żeby móc patrzeć w przyszłość. „Śmierć przychodzi nawet latem” to nie tylko literacki pomnik rodzica, ale też próba oswojenia traumy i najtrudniejszych przeżyć.

Postępująca demencja babci Kim staje się powodem do rozmyślań na temat korzeni i pochodzenia. Poszukiwanie przodków przenika się z poszukiwaniem siebie. Przeszłość okazuje się okupiona traumami i krwią, która jest symbolem trudnych relacji rodzinnych.

Autofikcyjna opowieść jest przekazywana czytelnikowi z perspektywy osoby niebinarnej – Kim. Zderzenie z przeszłością staje się z czasem pretekstem do namysłu nad przyszłością i własnymi potrzebami. Kim otwiera się przed odbiorcą i przed sobą, wskazując, że nie wszystko da się wpisać w ścisłe ramy.

Śmiała opowieść o poszukiwaniu siebie ponad podziałami wywołała spore zamieszanie w świecie literatury i stała się inspiracją dla wielu osób, które czuły się zagubione. Historia o płynności płci, tożsamości i całym współczesnym świecie przyniosła Kim prestiżową Niemiecką Nagrodę Książkową.

„Pociecha rzeczy okrągłych”. To pierwsza książka austriackiego autora, jaka ukazuje się po polsku.

Spotkamy w niej pisarza, któremu odwołano lot, a po nieoczekiwanym powrocie do domu okazuje się, że jego żona w błyskawicznym tempie przeobraziła mieszkanie w lazaret. Zobaczymy woźnego zakochanego w niewidomej kobiecie, który z konsternacją odkrywa, że wszystkie ściany jej lokum pokrywają sprośne napisy. Powiedzieć jej czy nie? A może ona już wie? Będziemy towarzyszyć kobiecie, która pragnie uprawiać seks w pokoju, gdzie leży jej syn pogrążony w śpiączce, by w oczach kochanków dostrzec wątpliwość: a może on jednak żyje?

Dysponującego niecenzurowaną niczym fantazją pisarza interesuje wszystko, co odbiega od normy – dziwactwa, nerwice, obsesje – to, co chore i podatne na zranienie. Jednak szaleństwo bohaterów jest tu tylko pozorne: w istocie stanowi sposób na radzenie sobie z własnym bólem i chaosem otoczenia. Pozorny jest też surrealizm tych opowiadań: wprowadzając elementy fantastyczne, autor podkreśla alienację swoich postaci, ich poczucie nierealności istnienia. Bohaterowie Setza są od świata odklejeni, nie potrafią się z nim zestroić, ale czy – będąc przy zdrowych zmysłach – można żyć w harmonii z rzeczywistością tak okrutną?